İkame Mal ve Tamamlayıcı Mallar Nelerdir? Günlük Yaşamdan Örnekler

ikame mal ve tamamlayıcı mal ne demek
ikame mal ve tamamlayıcı mal ne demek

İkame ve tamamlayıcı mal kavramı her ne kadar iktisat ve mikro ekonomi alanları içinde kullanılan kavramlar gibi olsa da gündelik hayatta sıkça kullanılan ürünleri kapsar. Dolayısıyla ikame ve tamamlayıcı malların neler olduğunu bilmek hem gündelik yaşamın ekonomisini daha pratik hale getirir hem de temel iktisadi kalemleri ve çıktıları okuma anlamında avantaj sağlar.

Günümüzde insan yaşamında belirli hizmet ve mallara duyulan kesin bir ihtiyaç vardır. Gerek günlük yaşamda gerekse iş hayatında belirli bir sirkülasyonun sürdürülebilmesi için gerekli olan bu mal ve hizmetler, kendi içinde kavramsal olarak ayrılmaktadır. Ekonomik veya serbest mal, tüketim ve üretim malları, dayanıklı ve dayanıksız mal ile ikame ve tamamlayıcı mallar gibi mal grupları kendi içinde de ayrılmaktadır. Söz konusu bu malların her biri insanların günlük yaşamında her daim karşılaştığı ve karşılaşmaya da devam edeceği çeşitli ürün ve hizmetlerdir.

İkame Mal Nedir?

Kelime anlamı olarak ikame herhangi bir şeyi, başka bir şeyin yerine koyma; yerine kullanma veya yerine konulan, yerine geçen gibi oldukça yakın anlamlara sahiptir. İkame mal tüketicilerin ihtiyaçları doğrultusunda birbirlerinin yerine kullanılabilen, tüketilebilen ve kullanım değeri açısından aynı amaç uğrunda tüketilen mallar olarak tanımlanabilmektedir.

İkame mal kullanım değeri açısından tüketicilere piyasadaki en uygun malı tercih etme özgürlüğü sunar ve tüketicinin faydasınadır. Bu nedenle bazı kaynaklar ikame mal yerine rakip mal kavramı da kullanmaktadır. İkame mal olarak birbirinin yerine kullanılabilen ürünler kola/gazoz, pirinç/bulgur, beyaz et/kırmızı et, X marka araba/Y marka araba, Antep fıstığı/Siirt fıstığı, A marka çanta/B marka çanta, kahve/çay gibi oldukça geniş bir yelpazededir.

  Sıfır Araba Kampanyaları 2020

Tamamlayıcı Mal Nedir?

Tüketiminin birbirine bağlı olduğu veya biri olmadan diğerinin piyasadaki değerinin olmayacağı veya az olacağı mallar tamamlayıcı mal olarak tanımlanmaktadır. Tamamlayıcı mal gruplarındaki ürünler kendilerini tamamlayan diğer mallar olmadan kullanım değeri yaratmaz, bir ihtiyaç gidermez. Bu nedenle kendisini tamamlayan bir diğer mal ile yani tamamlayıcı mal ile kullanılması gerekir. Dolayısıyla bu mallar için zorunlu mal veya mecburi mal olarak da bir tanımlama yapılabilir.

Birbirini tamamlayan mallardan birinde yaşanan düşüş, diğer mala olan talebi arttırır. Ancak birinde olan fiyat artışı diğer mala olan talebi azaltabilir. Çünkü mallar birbiri olmadan kullanılamadığı için bir maldaki artış diğer malın da kullanım maliyetini arttırmaktadır. Örneğin benzin fiyatlarının yükselmesi araba kullanımını veya araba satın almaya yönelik talebi düşürmektedir. Çünkü benzin ve araba tamamlayıcı maldır, benzin fiyatları yükseldikçe tüketiciler araba kullanımını azaltmak zorunda kalacakladır.

ikame ve tamamlayıcı mallara örnekler
ikame ve tamamlayıcı mallara örnekler, ikame mal örnekleri, tamamlayıcı mal örnekleri

İkame ve Tamamlayıcı Mal Örnekleri

Hem ikame hem de tamamlayıcı mal çeşitleri, hayatın hemen her alanında sıkça karşılaşılan ürünlerdir. Her iki mal çeşidi de tüketicileri belirli bir düzeyde tercih yapmaya yöneltir. İkame mal için tüketici en uygun fiyatlı ve en kolay ulaşabileceği ürüne yönelmektedir. Tamamlayıcı mal için ise tüketici birbirini tamamlayan mallardaki fiyat değişimlerine göre tercih yapmaktadır.

İkame mal düşünüldüğünde temel mantık malların birbirlerinin yerine kullanılabilme özelliğidir. Bu özellik aynı cins bir ürünün piyasadaki farklı markalar altında tüketiciye sunulması veya birbirine yakın ürünlerin birbirlerinin yerine kullanılabilmesi gibi iki farklı açıdan ele alınabilir.

Örneğin kırmızı et ve beyaz et birbirlerinden farklı mallardır. Ancak her iki et türü de bir et ürünüdür ve protein temelli bir besin kaynağıdır. Beyaz et, kırmızı ete marka açısından ikame edilemez. Ancak fiyat uygunluğu, kolay ulaşılabilirliği ve daha sağlıklı bir protein kaynağı olması gibi açılardan tüketici tercihinde kırmızı et yerine ikame edilebilirdir. Marka ikamesi açısından ise A marka çayın fiyatı yükseldiğinde tüketici, B marka veya X marka çay fiyatlarının uygun olması ile bu markalara yönelerek markayı ikame edebilecektir.

  Monopol Piyasa Nedir? Monopol Piyasa Örnekleri ve Özellikleri

Tamamlayıcı mal örneğinde ise en yaygın örnek olan araba-benzin örneğidir. Araba bir ihtiyacı karşılar ancak araba tek başına kullanışlı değildir. Arabanın çalışması için enerji üretecek yakıt kaynağına ihtiyacı vardır. Benzin olmadan araba çalışmayacağı için araba ve benzin birbirlerini tamamlayan mallardır. Benzer örnekler arasında klavye-bilgisayar; doğalgaz-kombi, elektrik-lamba gibi mallar yer almaktadır.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*